"Για ένα άλλο κόμμα της Αριστεράς"

Η ομιλία του Γεράσιμου Γεωργάτου στο συνέδριο της Δημοκρατικής Αριστεράς:

Αν θέλουμε να γίνουμε «ένα άλλο κόμμα της Αριστεράς», όπως τόνισε ο πρόεδρος στη χθεσινή του ομιλία είναι πολλά αυτά που θα πρέπει να υπερβούμε, να έρθουμε σε ρήξη, να αφήσουμε πίσω μας, τόσο ως πολιτική αντίληψη και φιλοσοφία, αλλά και ως πρακτική. Είναι φυσικό σε ένα πολιτικό εγχείρημα που βρίσκεται στην αρχή του, το ζήτημα της φυσιογνωμίας και της ταυτότητας, να είναι καθοριστικό. Γιατί αυτό που είσαι, είναι αυτό που θέλεις να κάνεις.

Η Αριστερά λοιπόν είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των συνιστωσών της, από την κομμουνιστική και ευρωκομμουνιστική εκδοχή της, με τις οποίες η ΔΗΜ.ΑΡ. πρέπει να λύσει οριστικά τους λογαριασμούς της. Χρειάζεται κριτικός αναστοχασμός του παρελθόντος για την πορεία στο παρόν και στο μέλλον. Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός που ορίσαμε ως θεμελιώδες φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό μας, όλοι συνομολογούμε ότι δεν έχει καμιά σχέση με το μπολσεβίκικο μοντέλο της έξωθεν, άνωθεν και βίαιης επιβολής του σοσιαλισμού στην κοινωνία. Ο Τσόμσκι μάλιστα έχει χαρακτηρίσει τον Λένιν ως τον μεγαλύτερο εχθρό του σοσιαλισμού. Δημοκρατικός σοσιαλισμός σημαίνει όμως και ρήξη με ό,τι αποκαλούμε «δρόμος προς τον σοσιαλισμό», έστω και δημοκρατικός, γιατί ο δρόμος οδηγεί σε ένα τέλος, σε ένα σκοπό, και εδώ ο μπολσεβικισμός των σταδίων διασταυρώνεται με τον ευρωκομμουνισμό.

Για μας, δημοκρατικός σοσιαλισμός σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένας ντετερμινισμός, καμιά εσχατολογία, κανένα τέλος της ιστορίας, ούτε αστικό φιλελεύθερο (όπως διακήρυξε ο Φουκουγιάμα), ούτε σοσιαλιστικό μέσω «σταδίων» ή κάποιου δρόμου που καταλήγει οριστικά σε κάποιο παράδεισο. Για μας, δημοκρατικός σοσιαλισμός είναι ένα ανοιχτό σύστημα όπου αξίες όπως η ισότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προωθούνται σε συνθήκες απόλυτου σεβασμού του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού πλαισίου. Και εδώ, η δική μας αντίληψη διασταυρώνεται και ενσωματώνει την παράδοση του πολιτικού φιλελευθερισμού. (γι’ αυτό δεν θέλουμε να καεί το μπ…. η Βουλή!)
Αυτά όμως, δεν λέγονται για λόγους εγκεφαλικής αυτοϊκανοποίησης, αλλά επειδή έχουν συγκεκριμένες πρακτικές συνέπειες. Η πρώτη, αφορά τη σχέση μας με άλλες πλευρές και φορείς της Αριστεράς. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε απόλυτα ότι δεν πρέπει να μας ενδιαφέρουν οι εξετάσεις «αριστεροσύνης» στις οποίες θέλουν να μας υποβάλλουν άλλες πλευρές και φορείς της αριστεράς, με τις οποίες ελάχιστη σχέση μπορούμε να έχουμε.

Δεν μας αφορά ο νέος μπολσεβικισμός που εκπέμπεται και διακηρύσσεται από δυνάμεις εντός ΣΥΝ, δεν θέλουμε η πλατεία Συντάγματος να γίνει η πλατεία Ταχρίρ, δεν μας αφορούν δυνάμεις που παλεύουν για τη διάλυση της ΕΕ, ούτε δυνάμεις που θεωρούν ότι ο καπιταλισμός δεν μεταρρυθμίζεται αλλά μόνο ανατρέπεται από την εργατική τάξη, και δεν μας αφορούν όσοι υπερασπίζονται τη βία. Ο ριζοσπαστικός μαξιμαλισμός εύκολα καταλήγει στην αφέλεια. Ο λαός δεν είναι διαθέσιμος για επανάσταση δυο φορές τη βδομάδα!

Ένα δεύτερο πρακτικό ερώτημα που προκύπτει από την αντίληψή μας για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό είναι σε ποια ευρωπαϊκή οικογένεια θέλουμε να ενταχθούμε. Ερώτημα που δεν μας απασχόλησε συστηματικά κατά τον προσυνεδριακό διάλογο και σπεύδω να τονίσω ότι η συζήτηση πρέπει να ανοίξει τώρα και να παραμείνει ανοιχτή για οριστικοποίηση στο κοντινό μέλλον. Με την ευκαιρία, να παραθέσω κάποια δεδομένα:

Παρακολουθήσαμε το τελευταίο συνέδριο του ΚΕΑ στο Παρίσι. Κυρίαρχη ήταν η κομμουνιστική ρητορική και η ρητορική τύπου ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και το die Linke έχει υποχωρήσει. Επιπλέον, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις τρικλοποδιές και τις απόπειρες αποκλεισμού μας ή «συμμόρφωσής» μας από τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Στο τριήμερο συνέδριο του ΚΕΑ στο Παρίσι, ο Συνασπισμός φρόντισε να μη μας δοθεί ο λόγος, ούτε για 3 λεπτά που ζητούσαμε για να παρουσιάσουμε το κόμμα μας. Ενδεικτικό είναι και το άρθρο στην Αυγή (Στέλιος Παππάς, 30/3/11), «σε ποιο ευρωπαϊκό κόμμα θα ενταχθεί η ΔΗΜ.ΑΡ.; στο ΚΕΑ; Αν χτυπήσει την πόρτα του, θα πρέπει να γνωρίζει ότι την πόρτα θα την ανοίξει ο ΣΥΝ».

Υπάρχει ακόμα η αναδυόμενη σε δύναμη οικογένεια των ευρωπαίων Πράσινων, όπου ανεξάρτητα από τις εγχώριες σχέσεις μας με το αντίστοιχο κόμμα των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ, πρέπει να την δούμε πολύ θετικά και σοβαρά. Γι’ αυτό, αν και δεν έχω υπογράψει, συμφωνώ με τις σκεψεις που υπάρχουν και το κείμενο που κυκλοφορεί για την προσθήκη της Οικολογίας δίπλα στον τίτλο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ και την ανάπτυξη και εμβάθυνση της οικολογικής διάστασης στις θέσεις μας.

Τρίτη πρακτική συνέπεια της αντίληψής μας για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό αφορά την πολύπαθη σχέση μας με το ΠΑΣΟΚ. Αντίθετα με αυτό που ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη, για όλες τις εκδοχές της αριστεράς στην Ελλάδα, η σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται εκτός πλαισίου, δεν ανήκει στην αριστερή οικογένεια, ούτε καν στη μεταρρυθμιστική εκδοχή της. Αντιθέτως, για μας, για τη δημοκρατική, μεταρρυθμιστική αριστερά, δεν μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Ας τελειώνουμε με αυτό το σύμπλεγμα. Φυσικά και δεν μπορούμε να έχουμε καμιά σχέση με το ΠΑΣΟΚ της συντηρητικής διολίσθησης και κυρίως με το βαθύ ΠΑΣΟΚ του λαϊκισμού που οδήγησε τη χώρα, εναλλασσόμενο με τη ΝΔ, σε τραγικό αδιέξοδο. Όμως, όπως διακηρύσσουμε ότι δεν πάμε εμείς σ’ αυτό, ας προσέχουμε και οι ίδιοι να μη φέρουμε εκείνο σε μας. Οποιαδήποτε σχέση και συμμαχική συμπόρευση, όχι μόνο με το ΠΑΣΟΚ αλλά και με οποιοδήποτε κόμμα, ορίζεται καθαρά από το κείμενο θέσεων ότι προϋποθέτει: πολιτικό πρόγραμμα – πολιτικές θέσεις και φερεγγυότητα προσώπων. Να τα τηρήσουμε.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ γεννήθηκε εν μέσω κρίσης, και σε συνθήκες κρίσης οι πολίτες για να σε εμπιστευτούν θέλουν αλήθειες και καθαρές κουβέντες χωρίς εκπτώσεις για όλα τα μείζονα και ελάσσονα ζητήματα, για την επέμβαση στη Λιβύη, για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και τις συντεχνίες, για το μνημόνιο. Μόνο μέσα από την αλήθεια και την αναγνώριση της πραγματικότητας ενηλικιώνεσαι και γίνεσαι μια κυβερνώσα και όχι κυβερνητική αριστερά. Να μην αντικαταστήσουμε τον ανέξοδο επαναστατισμό του ΣΥΡΙΖΑ με έναν ανέξοδο μεταρρυθμισμό.

Ένα ΟΧΙ στο Μνημόνιο δεν απαντά στα προβλήματα. Να αναγνωρίσουμε ότι στο Μνημόνιο περιλαμβάνονται και μέτρα που θα έπρεπε να είχαμε πάρει από μόνοι μας. Η κοινωνία το αναγνωρίζει και περιμένει. Περιμένει το σχέδιο και τις προτάσεις για αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού και έξοδο από την κρίση. Γι’ αυτό δεν εξεγείρεται με την ένταση και την έκταση που συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Ευρώπης. Γιατί αναγνωρίζει ότι πρέπει να λύσει προβλήματα και να φτάσει στο επίπεδο οργάνωσης και λειτουργίας εκείνων των χωρών. Κατανοεί επίσης η κοινωνία ότι απαιτείται αλλαγή του ευρωπαϊκού πλαισίου άσκησης πολιτικής.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Αριστερά της ευθύνης δεν σημαίνει μια light και καθωσπρέπει αριστερά. Πρέπει να ασκούμε διαρκώς ριζοσπαστική κριτική στο νεοφιλελεύθερο καζινο-καπιταλισμό, και να προωθούμε μια πολιτική ρήξης με τον ανώνυμο δεσποτισμό των αγορών, καταθέτοντας ταυτόχρονα τις μεταρρυθμιστικές μας προτάσεις.
Για μένα, το πρώτο μας συνέδριο θέτει τις βάσεις ενός σύγχρονου, σοβαρού μεταρρυθμιστικού κόμματος που μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει, ώστε η κρίση να αποτελέσει αφορμή για την έναρξη ενός μεταρρυθμιστικού κύκλου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αντί για την ισχυροποίηση της νεοσυντηρητικής ηγεμονίας. Τότε θα έχουμε πετύχει. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα ισχυρότερο από μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της, αρκεί να υπάρχει και το πολιτικό υποκείμενο που θα την προωθήσει.