Πατριδογνωσία εν συντομία. 25η Μαρτίου. (α΄ μέρος)

Ας τιμήσουμε την 25 Μαρτίου με μια μικρή αναφορά σε μερικούς από τους

ήρωες, τους πρωταγωνιστές και τους εχθρούς της Επανάστασης. Επειδή δεν χωράνε βέβαια όλοι σε μια ανάρτηση, θα τους μοιράσουμε.

Κάθε φορά 2 ήρωες, 1 εκ των πρωταγωνιστών και 1 εχθρός.

ΥΓ1. στους πρωταγωνιστές αναφέρονται όχι μόνον πρόσωπα αλλά και σε ρεύματα και οργανώσεις της εποχής

ΥΓ2. Η σύμπτωση ονομάτων με αυτά που διδάσκονται στο σχολείο, είναι τυχαία.

Ήρωες

Αλέξανδρος Υψηλάντης,

Από τα απομνημονεύματα του Ξάνθου (όταν του ‘κανε ψηστήρι να τον βάλει στην Φιλική Εταιρεία):

«Αν εγώ εγνώριζον ότι οι ομογενείς μου είχον ανάγκην από εμέ και εστοχάζοντο, ότι εδυνάμην να συντελέσω εις την ευδαιμονίαν των, σου λέγω εντίμως, ότι ήθελον μετά προθυμίας κάμω κάθε θυσίαν, ακόμη και την κατάστασίν μου, και τον εαυτόν μου θα εθυσίαζον υπέρ αυτών».

Ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη στη μάχη του Δραγατσανίου στις 7 Ιουνίου 1821 και υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Οι λόγοι της αποτυχίας του θα πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στην έλλειψη αξιόμαχων δυνάμεων, στην άρνηση του ηγέτη των Βλάχων Θεόδωρου Βλαδιμιρέσκου να τον συνδράμει οικονομικά και στρατιωτικά και στον αφορισμό του Υψηλάντη από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε'.

Κολοκοτρώνης,

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ( 3 Απριλίου 1770 - 4 Φεβρουαρίου 1843) ήταν Κλέφτης, πολιτικός, καπετάνιος και στρατηγός της Επανάστασης του 1821. Έμεινε γνωστός και ως Γέρος του Μοριά

Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ως απεσταλμένος της στη Μάνη σήκωσε τη σημαία της Επανάστασης στην Καλαμάτα στις 23 Μαρτίου 1821 Πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι, στην άλωση της Τριπολιτσας, κατά την οποία έγινε και η σφαγή της Τριπολιτσάς, όπου σφαγιάστηκαν περίπου 30.000 άμαχοι Τούρκοι και Εβραίοι, στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια, όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο αφού πρυτάνευσαν η ευφυΐα και η τόλμη του στρατηγικού του νου. Στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου πολλές φορές προσπάθησε να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στους αντιπάλους, αλλά παρόλα αυτά δεν απέφυγε τη ρήξη. Μετά από ένοπλες συγκρούσεις, ο ίδιος και ο γιος του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν στο Ναύπλιο. Αποφυλακίστηκε για να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ ( το 1825 μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Χωρίς πολυάριθμο στρατό ξεκίνησε και πάλι τον κλεφτοπόλεμο που διήρκεσε ως το 1828.

Σημείο αναφοράς της ομιλίας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη Πνύκα (1838) αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα:

Όταν αποφασήσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα», αλλά , ως μία βροχή, έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.

Πρωταγωνιστές

Φιλική Εταιρεία,

Ι­δρύ­ε­ται στην Οδησσό το 1814 α­πό έλ­λη­νες α­στούς που κι­νού­νταν στις δια­κη­ρύ­ξεις του ελ­λη­νι­κού δια­φω­τι­σμού.
Η Φι­λι­κή Ε­ται­ρεί­α ή­ταν μια ορ­γά­νω­ση κα­τά τα πρό­τυ­πα των ε­πα­να­στα­τι­κών α­στι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων της υ­πό­λοι­πης Ευ­ρώ­πης. Αν και επρόκειτο για μια αυ­στη­ρά μυ­στι­κή και συνωμοτική ορ­γά­νω­ση, σε α­ντί­θε­ση με αυ­τές α­πλώ­θη­κε
και ορ­γά­νω­σε πλα­τιά λα­ϊ­κά στρώ­μα­τα, α­ντι­γρά­φο­ντας το πα­ρά­δειγ­μα της ι­τα­λι­κής Καρ­μπο­νε­ρί­ας την ο­ποί­α χρη­σι­μο­ποί­η­σε ως πρό­τυ­πο.
Στο σύ­ντο­μο διά­στη­μα λί­γων μό­λις χρό­νων έ­χει να πα­ρου­σιά­σει έ­να τε­ρά­στιο έρ­γο. Έ­χει εξασφαλίσει την χρη­μα­το­δό­τη­ση πολ­λών ελ­λή­νων α­στών.

Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας

Εμμανουήλ Ξάνθος, από το νησί της Πάτμου ήταν ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας.

Νικόλαος Σκουφάς, από την Άρτα, ο οποίος πέθανε τις 31 Ιουλίου 1818. Ο Διονύσιος Κόκκινος στην ιστορία του γράφει: "Με το θάνατο του Σκουφά έλλειψε εκείνος που ενσάρκωνε την ιδέαν, ο εμψυχωτής όλου του έργου, αυτός απετέλει τον ενωτικόν κρίκον μεταξύ των άλλων αρχηγών, ο εφελκύων τον σεβασμόν και την εμπιστοσύνην όλων".

Αθανάσιος Τσακάλωφ, από τα Ιωάννινα, είχε και την πρωτοβουλία της ίδρυσης, σπούδασε στο Παρίσι και ήταν μέλος της "Ελληνικής Εταιρείας" και του "Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου". Ο πατέρας του Τσακάλωφ, τον πήρε στη Μόσχα για να σπουδάσει και μετά τον έστειλε για περισσότερες σπουδές στο Παρίσι. ΄Ετσι ο Τσακάλωφ έγινε ένας σπουδαίος διανοούμενος που μισούσε πολύ τους Τούρκους. Αφού ίδρυσε την Φιλική Εταιρεία έγινε και υπασπιστής στον Ιερό Λόχο του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Εχθροί

Γρηγόριος Ε,

ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε της Κωνσταντινούπολης ο οποίος αφόρισε τον Υψηλάντη και κάλεσε τον πληθυσμό να μείνει υπάκουος στο καθεστώς. Διετέλεσε τρεις φορές Οικουμενικός Πατριάρχης Θεωρείται εθνομάρτυρας και είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας η μνήμη του οποίου τιμάται στις 10Απριλίου.

Κατά τη διάρκεια της τρίτης πατριαρχίας του ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 Ο Πατριάρχης, όπως και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας, παρέμεινε πιστός στον Σουλτάνο και αρνήθηκε να συμμετάσχει στη Φιλική Εταιρεία.

Τελικά αναθεμάτισε τους επαναστατημένους Έλληνες.

Μετά τη λειτουργία του Πάσχα ( 10 Απριλίου 1821) συνελήφθη, κηρύχθηκε έκπτωτος και φυλακίστηκε. Το απόγευμα της ίδιας μέρας απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου παρέμεινε κρεμασμένος για τρεις ημέρες, εξευτελιζόμενος από τον όχλο.

Η κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου απαγχονίστηκε ο Γρηγόριος Ε΄, παραμένει κλειστή και σφραγισμένη μέχρι και σήμερα, σε ένδειξη τιμής. Στο Πατριαρχείο εισέρχεται κανείς από τότε μόνο από τις πλάγιες πύλες.

Μετά το 1870 στα πλαίσια της εθνικής αμνησίας εντάχθηκε στους ήρωες και πρωτεργάτες της Επανάστασης.